BẢO TRÌ UPS ĐỊNH KỲ TĂNG TUỔI THỌ SỬ DỤNG

Phương pháp hiệu quả nhất là giữ UPS ở điều kiện phù hợp trong một khu vực sạch sẽ, khô ráo, nhiệt độ trong phạm vi cho phép (từ 15 đến 25oC) và đầy đủ ánh sáng; kiểm tra và báo cáo một cách chính xác những cảnh báo từ phần mềm giám sát nhằm hạn chế và phát hiện sớm nguy cơ UPS phát sinh lỗi. Ngoài ra, trách nhiệm quản lý UPS cùng những thiết bị liên quan nên được giao cho một bộ phận có kiến thức về UPS để tránh thao tác sai khi có quá nhiều người cùng vận hành hệ thống

Dù được thiết kế tốt với chất lượng cao, các thiết bị điện và điện tử vẫn có thể bị hư hỏng sớm hơn so với thiết kế ban đầu. Điều này xảy ra do thiết bị không được bảo trì, bảo dưỡng theo hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc những thành phần đã giảm chức năng hoạt động theo thờig ian (quạt, tụ điện…) không được thay thế. Trong một số trường hợp, cả những thiết bị được bảo trì tốt vẫn có khả năng hư hỏng do chịu tác động từ môi trường bên ngoài.Đối với các trung tâm dữ liệu, công việc bảo trì, bảo dưỡng giữ vai trò đặc biệt quan trọng. Chỉ một thiết bị mạng hư hỏng trong TTDL cũng có thể gây thiệt hại lớn cho người dùng, và vấn đề còn nghiêm trọng hơn nhiều nếu hư hỏng đó nằm trong hệ thống UPS. Khi không đảm bảo được chức năng hoạt động, sự cố UPS sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ thiết bị được cấp nguồn từ UPS. Do đó, người vận hành cần sử dụng nhiều phương pháp ở nhiều cấp độ khác nhau để hạn chế đến mức thấp nhất những rủi ro có thể gây hư hỏng UPS.

Song song đó, để khắc phục sự cố nhanh, chính xác và đảm bảo độ tin cậy,sẵn sàng cao cho hệ thống, người dùng nên ký hợp đồng bảo trì phù hợp với công ty chuyên về UPS được chứng nhận bởi nhà sản xuất.

Hợp đồng bảo trì này thường gồm ba phần chính:

• Kiểm tra và bảo trì định kỳ: UPS thường được kiểm tra và bảo hành định kỳ hàng năm với hai công việc chính là kiểm tra điều kiện hoạt động của UPS và kiểm định pin.

Kiểm tra điều kiệnhoạt động của UPS

Kiểm tra tổng quát UPS với các dấu hiệu cần quan tâm như: Nhiệt độ, độ ồn hoặc độ rung cũng như các hư hại nếu có về linh kiện, dây dẫn và các tiếp điểm… Các linh kiện như tụ lọc AChay DC có thể được kiểm tra bằng mắt thường (bị phù, bị rỉ…). Những linh kiện còn lại có thể được phán đoán tình trạng thông qua điện áp và dạng sóng ở ngõ ra của UPS. Phát hiện sớm hư hỏng của linh kiện để sửa chữa và thay thế hợp lý sẽ kéo dài tuổi thọ của các linh kiện khác (tránh được hiện tượng tăng áp, nhiễu tín hiệu, quá nhiệt…), nhờ đó tăng thời gian hoạt động tin cậy cho hệ thống UPS.

Kiểm tra điều kiện môi trường có đáp ứng yêu cầu vận hành của hệ thống UPS không. Những yếu tố gây ảnh hưởng như nhiều bụi, ẩm ướt, quá nóng… sẽ làm giảm tuổi thọ và trong nhiều trường hợp còn gây hư hỏng UPS (hơi ẩm và bụi nhiễm từ dễ gây chạm chân IC, linh kiện bám nhiều bụi không thoát được nhiệt, pin mau bị lão hóa do quá nóng…). Việc đảm bảo điềukiện môi trường, loại bỏ các vật cản, vệ sinh mạch điện… là những biện pháp cơ bản nhất cần thực hiện khi bảo trì hệ thống UPS.

Sử dụng thiết bị đo kiểm điện áp bộ inverter và bộ sạc của UPS để so sánh với giá trị tại thời điểm lắp đặt, sau đó quan sát giá trị hiển thị trên UPS để xác định có sai lệch không và điều chỉnh lại cho chính xác (nếu sai lệch giá trị đo thì điều chỉnh lại bộ inverter; nếu sai lệch giá trị hiển thị thì điều chỉnh lại bộ cảm biến). Điều này giúp UPS bảo vệ tải tốt hơn, đưa ra cảnh báo chính xác đồng thời kéo dài tuổi thọ của hệ thống  pin.

• Đảm bảo thời gian xử lý sự cố trong trường hợp khẩn cấp: Đối với hệ thống quan trọng và yêu cầu cao,một kế hoạch bảo trì hoàn chỉnh cần kết hợp khả năng tiến hành xử lý sự cố trong thời gian nhất định. Có nhiều lựa chọn gói dịch vụ để người dùng cân đối giữa cấp độ đáp ứng với chi phí dịch vụ. Việc đảm bảo thời gian kỹ sư đến nơi để kiểm tra, khắc phục sự cố và mức độ dự phòng linh kiện sẽ được thảo luận sao cho phù hợp với nhu cầu của người dùng.
• Chính sách hỗ trợ thay thế những thành phần đã hết thời hạn sử dụng. Các thành phần lão hóa nhanh theo thời gian như tụ điện và quạt sẽ được hỗ trợ mua bảo trì với giá hợp lý. Nhà sản xuất khuyến cáo hệ thống quạt làm mát nên được thay thế sau 3 năm và nên thay tụ điện sau 5 năm sử dụng.Công việc bảo trì định kỳ UPS sẽ được tiến hành theo các bước trong phần sau.

Hệ thống giám sát, các cổng truyền tín hiệu và hệ thống đèn LED cảnh báo phải được kiểm tra có hoạt động chính xác không. Các thiết bị đóng cắt cùng với CB cũng cần được đảm bảo hoạt động tốt.Kế hoạch bảo trì còn bao gồm việc xác định khả năng giảm sút hoạt động của những thành phần có tuổi thọ thấp hơn tuổi thọ UPS, cho phép sửa chữa hoặc thay thế mới để phòng tránh hư hỏng. Mạch điện hoặc linh kiện dự phòng cần được chuẩn bị sẵn để thay thế khi cần thiết.

Kiểm định pin

Ngoài tiến hành bảo trì UPS để đảmbảo thiết bị hoạt động tốt, thì việc kiểm tra xem pin có còn đáp ứng khả năng hoạt động không cũng rất quan trọng để duy trì hoạt động liên tục của hệ thống

Những loại pin truyền thống như pin ắc quy ướt có thể được kiểm tra dễ dàng bằng mắt thường kết hợp phương pháp đo điện áp hai cực. Tuy nhiên, những phương pháp này lại không mang lại hiệu quả cao khi kiểm tra với pin ắc quy khô (loại pin sử dụng trong hầu hết UPS hiện nay). Phương pháp phù hợp, hiệu quả và được sử dụng rộng rãi nhất hiện nay là phương pháp kiểm tra tổng trở của pin.Cách tiếp cận này dựa trên sự liên hệ giữa tổng trở pin với tuổi thọ của nó. Với pin mới, nội trở thường rất nhỏ và được tính bằng đơn vị mΩ. Sau thời gian, tổng trở của pin sẽ tăng nhẹ do kết tủa thông thường bên trong pin. Khi ta sử dụng nhiều pin đấu nối song song, nếu tổng trở của một hoặc một vài pin cao hơn so với phần còn lại chứng tỏ nó đã bị giảm tuổi thọ hoặc hư hỏng. Những vấn đề thường xảy ra với pin như: Suy giảm chất điện phân (vídụ H2SO4) do quá sạc, rò rỉ qua lớp phân cách hoặc sự dịch chuyển chất điện phân bên trong pin đều khiến tổng trở pin tăng lên. Định kỳ kiểm tra tổng trở sẽ giúp người dùng theo dõi được trạng thái của pin và dự đoán chính xác pin có còn đảm bảo khả năng hoạt động hay không.

Tổng trở của pin thứ 8 và 9 cao hơn so với tổng trở những pin khác giúp ta phát hiện trước vấn đề của pin dù chưa có dấu hiệu hư hỏng nào.Chạy thử pin với tải ảo và giám sát quá trình vận hành khi phóng điện là cách tốt nhất để kiểm tra dung lượng thực tế, cũng như kiểm chứng độ bền pin và các kết nối. Sau khi lắp đặt, tải ảo giúp xác định thời gian duy trì thực tế ứng với mức tải cho trước. Tuy vậy, nếu không biết sử dụng đúng cách mà phóng xả hoàn toàn theo cách này sẽ làm giảm tuổi thọ và có nguy cơ gây tổn hại vĩnh viễn cho pin.Hệ thống giám sát pin cung cấp một giải pháp khác giúp kiểm tra chất lượng pin. Phương pháp này sẽ liên tục giám sát điện áp, dòng điện, nhiệt độ và tổng trở của pin, nhờ đó xác định sự khác nhau giữa từng pin trong một chuỗi pin ở cả quá trình nạp và xả. Hệ thống này có độ chính xác cao nhưng chỉ áp dụng cho hệ thống lớn và các ứng dụng rất quan trọng do có giá thành cao.

Kết luận

UPS tồn tại để bảo vệ cho thiết bị hoạt động không gián đoạn. Do đó, cung cấp sự bảo vệ cần thiết để đảm bảo UPS vận hành tốt là yêu cầu thiết yếu. Thực hiện những biện pháp: Đảm bảo điều kiện môi trường, bảo trì định kỳ, đáp ứng nhanh chóng khi sự cố xảy ra và chuẩnbị đầy đủ linh kiện dự phòng… sẽ giúp hệ thống UPS vận hành tốt, bảo vệ an toàn cho thiết bị, đáp ứng nhu cầu người dùng và đảm bảo hoạt động cho các thiết bị quan trọng không chỉ ở hiện tại mà cả cho tương lai.